Dr. Ken Canfield – Tùng Tri lược dịch

Kính thưa quý thính giả,

Ai cũng biết rằng là chúng ta yêu con cái mình theo cách riêng của chúng ta. Nhưng ai ai cũng biết rằng chúng ta chia xẻ điều gì đó đặc biệt hơn, điều gì đó sâu xa hơn với con cái cùng một phái tính với chúng ta. Mối liên hệ giữa cha và con trai, giữa mẹ và con gái thì thân thiết và phức tạp hơn là mối liên hệ giữa cha và con gái hay mẹ với con trai. Những sợi dây gắn bó giữa cha và con trai hay mẹ và con gái thì quan trọng và mãnh liệt hơn những mối liên hệ khác trong gia đình. Trong chương trình phát thanh hôm nay, chúng tôi xin chia xẻ đến quý vị kinh nghiệm và sự hướng dẫn của tiến sĩ Ken Canfield, chủ tịch của tổ chức “National Centre For Fathering” tại Hoa Kỳ (tạm dịch là “Trung Tâm Quốc Gia Tình Cha Con”) về mối liên hệ giữa cha và con trai trong gia đình như sau:

Hãy thử tưởng tượng bạn đang lái xe trong một vùng quê hẻo lánh cùng với đứa con trai 17 tuổi. Bạn đột nhiên tấp xe vào một con đường đất vắng vẻ, và rồi tắt máy xe. “Cha, chuyện gì xảy ra vậy?” con trai của bạn thắc mắc. Bạn đu đưa chiếc chìa khóa xe trước mặt nó. “Nè con, tại sao cha con mình không đổi chỗ?”

Đứa con trai bạn há hốc mồm, quá đỗi kinh ngạc – sự phấn chấn pha lộn với sự sợ hãi. Nó đổi chỗ, cầm tay lái, rồi tra tay vào cần số. Cả hai trái tim, của bạn và con bạn thiếu điều như muốn nhảy ra khỏi lồng ngực khi chiếc xe bắt đầu lăn bánh.

Bạn vừa gởi cho con trai bạn một thông điệp rằng bạn tin tưởng nó và giao phó chiếc xe cho nó – và kể cả mạng sống của bạn cũng phụ thuộc vào nó trong giờ này.

Kính thưa quý thính giả,

Thật là một vinh dự độc nhất của người cha để hướng dẫn và đưa con trai mình qua những giai đoạn chuyển biến quan trọng trong cuộc đời. Có thể đó là một buổi sáng thứ bảy, bạn dậy sớm và đánh thức nó dậy để ra ngoài cùng đi ăn sáng với những người bạn lớn tuổi của bạn. Đó có thể là lần đầu tiên bạn cho phép nó ở nhà một mình trong khi bạn và vợ bạn đi chơi và qua đêm ở một nơi nào đó. Hay có thể là lần đầu tiên bạn tin cậy nó trong việc sử dụng thẻ tín dụng (credit card) hay là cho phép nó sử dụng dao cạo râu bằng điện.

Đây là những giây phút thật lớn lao trong đời của mọi cậu con trai, và là cha, chúng ta cần có mặt với chúng nó lúc đó để chia xẻ và nâng đỡ. Thiết nghĩ rằng một người dạy lái xe chuyên nghiệp cũng có thể dạy con trai bạn lái xe tốt. Hay một người láng giềng cũng có thể hướng dẫn con trai bạn làm sao xem còn bao nhiêu nhớt trong xe hay làm sao thay bánh xe lần đầu tiên. Nhưng vẫn có một cái gì khác hơn bình thường, một điều gì đó thật đặc biệt khi cậu con trai học hỏi những điều này từ cha mình.

Một sự chuyển tiếp thành công từ con trai qua đàn ông đòi hỏi người cha cũng đồng cảm với con trai mình trong những khao khát muốn khám phá thế giới này, trang bị cho đứa trẻ ý chí và tính quật cường, phát huy óc sáng tạo của con và giúp nó phát triển sự phân biệt sự đúng sai. Vì người cha cũng từng là con trai một thời nên người cha cũng không xa lạ trước những chuyển biến này. Cộng với kinh nghiệm trải qua thời trai trẻ sẽ giúp người cha biết cách gây dựng và nuôi dưỡng những cá tính cho con trai mình. Là người cha, vai trò của bạn trong việc phát triển cho con trai mình trở thành một người tin kính Thượng Đế, không chỉ những quan trọng nhưng là một vai trò chủ yếu.

Thứ nhất, hãy tạo ra sự ham thích khám phá. Con trai thường có tính rất tò mò. Các cậu cần được phát triển khả năng quan sát và phán đoán. Thế giới xung quanh tràn ngập những bí mật thật thú vị và diệu kỳ đang chờ đợi để được khám phá. Bạn có thể giúp con trai mình vén ra những tấm màn bí mật này bằng cách hướng dẫn nó đi vào các cuộc phiêu lưu kỳ thú để tìm sự thật trong khả năng và cách thức riêng của nó. Hỏi con tại sao trăng khuyết lại tròn, tại sao rong rêu mọc bám trên thân cây ở về phía bắc. Những câu hỏi này không những xây dựng cá tính của con trai, nhưng sự khao khát khám phá, để rồi đặt câu hỏi tại sao thế này, tại sao thế kia sẽ giúp con trai bạn trở thành một người đàn ông có chiều sâu trong suy nghĩ và phán đoán.

Dĩ nhiên có những lãnh vực chúng ta không muốn con trai mình tự tìm hiểu một mình – thí dụ như tình dục hay drug. Trong những trường hợp này, người cha cần cho con câu trả lời thật rõ ràng, mạnh mẽ với chân lý kèm theo để giúp con trai có những quyết định lựa chọn thánh khiết. Hãy huấn luyện cho con biết nhìn thấy hậu quả tai hại khi quyết định thiếu suy xét khôn ngoan.

Thứ nhì, chuẩn bị cho sự tranh đua. Một cá tính quan trọng một đứa con trai cần có là sự tranh đua một cách lành mạnh. Các cậu cần phải học hỏi để nhắm mục tiêu cao hơn và dốc sức “một trăm phần trăm” trong trường học, trong thể thao hay bất kỳ lãnh vực nào. Khi thắng cũng như khi thua sẽ giúp các cậu con trai chuẩn bị cho cuộc đời thật mai sau, và dạy dỗ nó không an phận trong sự tầm thường.

Một tinh thần cạnh tranh lành mạnh cũng sẽ giúp đỡ nó trong đời sống thuộc linh, khi nó phải chống trả lại với những cám dỗ để không rơi vào sự thỏa hiệp. Nó phải học cách giữ vững lập trường để duy trì công lý, những điều tốt lành và chân thật.

Tinh thần tranh đua là một lãnh vực hết sức tế nhị cho cha và con trai. Sự thử thách của người cha ở đây là làm sao nuôi dưỡng con trai mình luôn luôn biết vươn tới để đạt được những gì tốt nhất, nhưng đồng thời nó cũng nhận thấy rằng cha mẹ vẫn yêu thương dầu nó ở trong tình trạng nào đi nữa. Người cha cần bày tỏ cho con trai biết tình cha con chẳng hề suy suyễn khi bạn chúc mừng những thành tựu của nó hay bạn đang kiên nhẫn giúp nó học hỏi, rút tỉa kinh nghiệm từ các thất bại, lỗi lầm của nó. Chúng ta gầy dựng cho con trai phát triển sự tự tin khi chúng ta cho chúng tự khám phá khả năng riêng và cho chúng cơ hội để phát huy những khả năng này.

Thứ ba, phát huy khả năng sáng tạo. Sự tưởng tượng phong phú là một bản tính tự nhiên của trẻ thơ. Khi trưởng thành, những người đàn ông bên cạnh sức khỏe, cần nhiều sự khôn ngoan và óc sáng tạo trong đời sống để có thể trở nên người chồng nhạy cảm với những nhu cầu của vợ, một người cha gần gũi với con cái, một doanh gia thành công, một nhà nghiên cứu tiên phong vv.

Hãy hòa vào sự tưởng tượng của con trai mình khi nó còn nhỏ và quý vị thấy sẽ dễ dàng theo đuổi sự tưởng tượng của nó. Hãy khuyến khích những giấc mơ và hoài bão của nó. Hãy cho nó thời gian và không gian để nó khám phá những gì mà trí não nó có thể suy nghĩ đến được. Hãy nuôi dưỡng những sở thích thiên về tư duy như âm nhạc, nghệ thuật, viết văn và những điều này sẽ hỗ trợ và đem lợi ích cho mọi lãnh vực khác trong đời sống của nó.

Thứ tư, hãy huấn luyện cho con biết lựa chọn và biết trách nhiệm về sự lựa chọn của mình. Một cá tính cần được nuôi dưỡng cho con trai của quý vị là sự phân biệt điều gì đúng, điều gì sai. Một chàng thanh niên trẻ có được sự khôn ngoan biết phân biệt lợi hại khi người cha chân thành giải thích những sự phước hạnh và hậu quả của những lựa chọn trong cuộc đời. Thảo luận với con về cá tính, sự lãnh đạo, niềm tin và ảnh hưởng của thái độ – kể cả thái độ tốt và xấu – sẽ giúp một chàng trai trẻ trở thành một người biết phân biệt thật giả, lợi hại và sẽ chuẩn bị cho nó có tinh thần trách nhiệm cho những sự lựa chọn của mình.

Tiếc thay, đa số các ông cha hay dấu diếm các thất bại của mình. Một trong những cách bảo bọc tốt nhất cho con trai của mình là khiêm nhượng chia xẻ những lỗi lầm và thất bại của chính mình. Làm như vậy sẽ là sự bảo đảm tốt nhất để ngăn chận những thói quen nguy hiểm khi con trai của bạn bước vào lứa tuổi dậy thì. Cũng nhớ nên nêm thêm với gia vị tình yêu khi bạn hướng dẫn cho con những chân lý của cuộc đời.

Thứ năm, sự gần gũi thân mật. Bởi vì là cha, chúng ta cũng từng là con trai, cho nên tự nhiên chúng ta thường ở cùng với con trai của mình. Cha và con trai thường là giống nhau và thường thích chơi một số trò chơi với nhau. Nhưng cũng lạ thay, theo nhiều quan sát, mặc dầu cha và con trai thường ở bên cạnh nhau nhưng mối liên hệ cha con dường như là xa cách.

Một giáo sư về xã hội học tại đại học Michigan cho biết những đứa con trai có người cha nhạy cảm, đầy yêu thương thường đạt điểm cao hơn trong các cuộc trắc nghiệm về thông minh và thường học giỏi hơn các em có cha lạnh lùng và xa cách.

Trong một nghiên cứu về thói quen ảnh hưởng trên sự phát triển của trẻ em, cho thấy hành động của người cha chắc chắn đem lại nhiều lòng tự tin cho các em trai là “sự đụng chạm trên thể xác một cách lâu dài”, hay nói một cách đơn giản hơn, các em trai cần sự thương yêu tríu mến và các em trai cần được ôm ấp. Điểm then chốt ở đây là bạn phải có thói quen ôm ấp con trai mình khi nó còn rất nhỏ. Đâu có kỳ cục khi một người cha ôm ấp đứa con trai mới ba tuổi. Sự khó khăn ở đây là khi con trai bạn lên 12 tuổi. Bạn có lẽ chỉ còn vỗ trên đầu hay trên vai nó thôi như là một phương tiện bày tỏ sự thương mến. Nhưng thực ra không có gì có thể thay thế được sự ôm ấp gần gũi theo kiểu ôm choàng lấy nhau.

Tối nay, hãy ôm con trai bạn. Khi bạn làm thử một lần, bạn sẽ thấy điều này càng dễ làm hơn trong những ngày tới. Rồi trong tương lai, con trai bạn ôm con của nó. Và như vậy, bạn đã tặng cho gia đình một món quà thật lớn lao trong những thế hệ tiếp nối sau đó để bày tỏ tấm lòng tríu mến nhau.

Xin kính chúc quý vị là những bậc làm cha thành công trong việc trưởng dưỡng con trai mình.

Xin xem những bài đọc khác